Espresso ma wielu zwolenników na całym świecie. Ceniona jest szczególnie za wyrazistość smaku i intensywność aromatu unoszącego się w powietrzu podczas zaparzania. Espresso to kwintesencja smaku kawy. W niewielkiej ilości płynu mieści się skoncentrowana i przynosząca niesamowite walory smakowe mieszanka kaw. Espresso nie jest rodzajem kawy, a sposobem jej parzenia. Jego specyfika polega na przygotowywaniu kawy w specjalnym ekspresie, poprzez przepuszczenie 25-35 ml wody o temperaturze 90,5-96°C pod ciśnieniem 8,5-9,5 bara. Nazwa espresso wywodzi się od włoskiego przymiotnika espressivo, który oznacza wyraźny, wyrazisty.
Prawdziwe espresso powinno parzyć się z kilku gatunków kaw. Po poprawnym przygotowaniu kawa ma mieć ciemnobrązową barwę i orzechową pianę, zwaną przez Włochów crema. Piana ta stanowi najważniejszą część espresso, ponieważ to w niej zachowuje się najwięcej aromatu. Espresso może stanowić samodzielną kawę, bądź bazę do przygotowania innych kaw, m.in. caffe latte, latte macchiato lub cappuccino.
Espresso podawać się powinno w małej, uprzednio podgrzanej filiżance o pojemności 70 ml, wypełniając ją maksymalnie do połowy. Często stosowanym zabiegiem jest podawanie do espresso szklanki wody, którą należy wypić za każdym razem przez skosztowaniem kawy. Ma to na celu oczyszczenie kubków smakowych i spotęgowanie walorów smakowych tego włoskiego specjału, wydobywając z niego głębię smaku. Woda ta powinna być źródlana, a nie mineralna, a jej temperatura powinna oscylować w granicach 20°C. Espresso można pić zarówno z cukrem i bez. Dopuszczalne jest także dodawanie kakao, wiórek czekolady, wanilii lub cynamonu.
Historia espresso sięga 1901 roku. Wtedy to we Włoszech Luigi Bezzera wynalazł pierwszy ekspres ciśnieniowy, umożliwiający przygotowywanie tej kawy. Oparty był na konstrukcji umożliwiającej przepływ pary i wody. Zaparzana pod dużym ciśnieniem, drobno zmielona kawa dawała dotąd niespotykane walory smakowe. Jej ważnym elementem była też piana, w której skupiał się cały aromat. Espresso szybko zyskało na popularności, stając się ulubioną kawą Włochów. Obecnie sięgają oni po tę kawę zarówno rano, czerpiąc z niej wartości pobudzające, oraz wieczorem- podawaną do deseru po kolacji. Łącznie Włosi wypijają 9 miliardów filiżanek espresso rocznie. Najczęściej do jej zaparzania wybierają brazylijskie, mocno palone ziarna kaw, tworząc z nich różne mieszkanki. Zdecydowanie bardziej od łagodnej arabiki preferują używać kwaskowej i zawierającej więcej kofeiny robusty. Dzieje się tak dlatego, by w małej ilości kawy osiągnąć kawę o jak największej mocy. Do przyrządzania najlepszego espresso używa się dobrze zmieloną i dwukrotnie paloną kawę.
Espresso można podawać z wieloma dodatkami. Włosi często pijają wersję z cytryną bądź grappą- ekstraktem z winogron, który uszlachetnia smak naparu.
Espresso jest bardzo popularne zarówno we Włoszech, Argentynie, Hiszpanii i w pozostałych krajach Europy Południowej. Tamże po zamówieniu w kawiarni lub restauracji „zwykłej kawy”, ku zaskoczeniu turystów otrzymuje się właśnie tę wersję.
Rodzaje espresso:
- Klasyczne espresso- wyżej opisany napar stanowiący intensywną w smaku i działaniu kawę.
- Dopio– podwójne espresso.
- Ristretto– espresso mniejsze objętościowo o 50%, ale sporządzone z tej samej ilości kawy.
- Lungo– do parzenia używa się podwójnej ilości wody, zachowując tradycyjną porcję ziaren kawy.
- Coretto– do espresso podaje się niewielką ilość alkoholu.
- Caffe Americano- powstaje po dolaniu do klasycznego espresso gorącej wody, rozcieńczając ją w celu złagodzenia jej smaku.
- Latte macchiato- trójwarstwowa kawa powstająca w wyniku dolania do spienionego mleka espresso.
- Latte, czyli espresso podawane z mlekiem.
- Cappuccino- kawa charakteryzująca się orzechowym kolorem. Proporcje do jej przygotowania składają się z 1/3 espresso, 1/3 mleka i 1/3 mlecznej piany.
Parzenie espresso
Aby zaparzyć espresso należy przede wszystkim posiadać dobrej jakości kawę ziarnistą, młynek do kawy oraz ekspres ciśnieniowy. Kawę należy mielić bezpośrednio przed zaparzeniem, ponieważ wcześniej zmielona, szybko traci na wartościach smakowych, wietrzeje i jej aromat słabnie. Kawa powinna być zmielona dosyć drobno. Jej konsystencja powinna być drobniejsza niż ziarenka piasku, ale grubsza od pyłu. Standardowe instrukcje odnośnie parzenia espresso mówią o tym, że powinniśmy zastosować następujące zasady.
- Należy użyć 7 g zmielonej kawy,
- Od 25 do 35 ml wody,
- Woda powinna mieć temperaturę od 90 do 95°C,
- Kawa powinna być zaparzana pod ciśnieniem 8,5- 9 bara,
- Przez około 25- 30 sekund.
W prawidłowo zaparzonym espresso przenikać powinny się trzy smaki: słodycz, gorycz i kwaskowość. Jej zapach charakteryzuje się bardzo intensywnym, lecz miłym aromatem. W zależności od rodzaju używanej kawy może mieć on śladowe ilości aromatu kwiatowego, karmelowego, czekoladowego bądź waniliowego. Dobre espresso powinno być także gęste i sprawiać wrażenie oleistej konsystencji oraz posiadać na wierzchu charakterystyczną piankę o grubości około 3 mm, która powinna utrzymywać się na nad warstwą właściwą kawy do kilku minut po jej zaparzeniu. Bez wątpienia, aby stworzyć idealne espresso potrzeba dużej wiedzy i doświadczenia, jednak po dojściu do wprawy cieszyć się można niezwykłymi doznaniami, jakie przyniesie nam picie tej najbardziej popularnej kawy.
